Bir ülkede herkesin adli bilim hizmetine kolaylıkla ulaşması için özel ve özerk kurumlar çoktan oluşturulmuş, özel bilirkişilikle ilgili mevzuat çoktan düzenlenmiş olmalıdır. Ülkemizde, adli bir sürece dahil olmadıkça, kişilerin devlet laboartuarlarında bulgularını inceletme imkanı tanınmamıştır. Bu acil ve demokratik bir ihtiyaçtır. Kişiler çok farklı nedenlerle özel bir laboratuvardan adli bilim hizmeti almak isteyebilir:
- Elindeki bulguların adli bir sürece dahil olmasını istemeyebilirler ya da söz konusu bulgu zaten adli bir sürecin parçası olamaz.
- Meraktan ya da sonraki süreçlerde kendine avantaj sağlamak için bulgusunu inceletmek ve raporlatmak isteyebilir.
- Sadece lehindeki konuların incelenmesini isteyebilir. Lehindeki soruları sorar ve onların yanıtlarını raporlatır.
- Devlete karşı işlendiği belirtilen konularla ilişkilendirilmiş bulguları, özel ve özerk bir yerde inceletmek isteyebilir. Bu durum gelişmiş bir ülkede insan haklarının bir gereği olarak düşünülmelidir.
- Devlet laboratuarlarında sunulan adli bilim hizmetleri son derece sınırlıdır ve bu alanlar dışında onlarca alanda adli bilim hizmetine gereksinim vardır.
- ya da inceleme dışında aşağıdaki gibi nedenlerle danışmanlık hizmeti almak isteyebilir:
- Bulgunun sağlıklı bir şekilde oluşması için,
- Bulgunun incelenmesi durumunda lehindeki ya da aleyhindeki durumları bilmek için,
- Karşı tarafın yaptırdığı inceleme ile ilgili karşıt adli bilimi ilgilendiren ne gibi itirazlar sunulabileceğini bilmek ve bunların raporlanmasını istemek için,
- Bulgusuz sadece dosya içeriğinden bir uzman mütalaası hazırlanmasını talep etmek için.
Bunlar dışında diğer bir konu da kişi, geçmişine uygun ve istediği bir alanda teorik ADLİ BİLİM EĞİTİMİ ALMAK ve işbaşı eğitim alarak deneyim sahibi olmak isteyebilir. Bu durumda da özel laboratuvarlara gereksinim vardır. Birçok ülke laboratuvarı Hollanda Adli Bilimler Enstitüsü gibi esnek bir yapıya sahip değildir. Bu enstitü lisansüstü öğrencilerini kabul eder. Tezlerini adli bilimler alanında hazırlaması için imkânlar sunar. Bu esneklik çoğu zaman Kurum lehine sonuçlanır. Örneğin kişi tez projesi sonunda o alanda yıllarca kullanılabilecek bir aparat ya da cihaz üretebilir.
ŞİMDİ BİRAZ DA İŞİN EKONOMİK TARAFINA BAKALIM. Devlet bulguların elde edilmesinden, sonucu talep edene ulaştırıncaya kadar binlerce kişiden oluşan bir ordu çalıştırır. Binlerce metre kare laboratuvar alanı oluşturmak için binalar diker. Bulguları ulaştırmak için kendi posta teşkilatını meşgul eder, araçlar satın alır. Bu çok uzun bir zincirdir ve içeriğindeki hemen hemen her süreç rekabetçi değildir. Tüm masraflar üst üste eklendiğinde bulgu tipine göre değişse de bir bulgunun incelenmesi ASGARİ BİNLERCE DOLARA MAL OLUR. Bu korkunç masraf birçok ülke idarecisinin dikkatini çekmiş ve bu nedenle adli bilim hizmetlerini özelleştirmişlerdir. İngiltere’de FSS’in kapatılmasıyla, adli bilimler alanında ne kadar büyük bir boşluğun var olduğu ortaya çıkmıştır. Her yıl BİNLERCE KİŞİ ADLİ BİLİMLER ALANINDA İSTİHDAM EDİLMEKTEDİR. Tüm bulgular yerine sadece sonuca etki etmesi en muhtemel inceletmek gibi basit ama önemli getiriler oluşmuştur. Her ne kadar bu özelleştirme bazı sorunlar oluştursa da zamanla bu sorunlar azalmaktadır. BU SORUNLARDAN EN BAŞTA GELENİ MEVCUT LABORATUARLARIN TALEBİ KARŞILAMAKTA ZORLANMASIDIR. YANİ KAMUNUN TALEPLERİ DIŞINDA DA ÇOK SAYIDA BİREYSEL TALEP İŞ GÜCÜNÜ ZORLAMAKTADIR.
Halbuki;
Özel ve özerk bir laboratuvar yukarıda değinilen sorunlardan azade bir biçimde sadece bireyin talebi odaklı çalışabilir. İncelemesini ya da danışmanlık hizmetini çok daha makul bedellerle sunabilir.
Özel bir kurum olması nedeniyle devlet kurumlarında rastlamayacak süreçlerde yer alabilir. Teknoloji üretip satabilir ya da aracılık edebilir. Hizmetleri daha dinamik ve süratli sunabilir.
Babalık testi yaptırılabilecek hastane ünitesi dışında bir iki DNA laboratuvarı ya da kişilerin kendi imkanları ile kurdukları özellikle adli bilişim hizmeti alınabilecek bürolar dışında kurumsal bir geniş hizmet çeşitliliğine sahip özel bir laboratuvar ülkemizde bulunmamaktadır. Belki de yakın bir gelecekte şartlar gereği kurulmak zorunda olunacak adli laboratuvarları kurmanın zamanı çoktan gelmiştir. YÜZLERCE ÖZEL HASTANENİN KURULDUĞU-KAPANDIĞI ÜLKEMİZDE, KARLILIĞI VE PRESTİJİ YÜKSEK BU ALANA YATIRIM İÇİN GERİ SAYIM BAŞLAMIŞTIR. BÖYLECE ADLİ BİLİMLER ALANINDA BÜYÜK ÇAPLI İSTİHDAM FIRSATLARI ORTAYA ÇIKABİLİR, BU TALEBİ KARŞILAYACAK EĞİTİM PROGRAMLARININ SAYISI ARTABİLİR.